“Chỉ yêu nhau thôi không đủ. Người ta không thể chỉ đi tới được nhau. Bởi nếu như vậy, sẽ là chạm hết. Người ta phải cùng đi tới một cái gì khác, một cái gì đẹp, một cái gì hữu ích cho nhau khi người ta cùng có ích cho người khác.” (Tiếng hát – Lưu Quang Vũ)
Giới Thiệu Chung
Tác phẩm “Anh Phải Sống” ra mắt bạn đọc vào năm 1934, sau chuỗi thành công vang dội từ hai tiểu thuyết “Gánh Hàng Hoa” và “Đời Mưa Gió” của đôi bạn thân Khái Hưng và Nhật Linh. Với 13 truyện ngắn bao gồm 1 truyện viết chung và 12 truyện viết riêng lẻ, tập truyện “Anh Phải Sống” đào sâu vào thế giới nội tâm phức tạp và những quan niệm muôn màu của con người, qua đó đề cao phẩm chất cao thượng và trượng nghĩa truyền thống của người Việt Nam. Với tôn chỉ đặt mục tiêu giải phóng phụ nữ lên hàng đầu, nhân vật trung tâm của tác phẩm xoay quanh hình tượng người phụ nữ, với nét đẹp dịu dàng, chân thật và đức hy sinh cao thượng muốn dâng hiến cho từng người.
Một điều thú vị là, ở bản in lần đầu do An Nam Xuất Bản Cực phát hành năm 1934, còn có sự góp mặt của nhà văn Túc Ly (Hoàng Đạo – em trai Nhật Linh) với hai truyện “Nủng Chi Lan” và “Cánh Bướm Trắng”. Tuy nhiên tên của ông lại không được góp mặt trên tiêu đề cuốn sách. Và cho đến bản tái bản của NXB Phương Giang năm 1958, hai truyện ngắn của ông đã hoàn toàn biến mất, để lại dấu hỏi lớn về các tác phẩm đầu tay của một trong những trụ cột của nhóm Tự Lực Văn Đoàn.
Những Chuyện Tình Đẹp Mà Buồn
“Anh Phải Sống”, một tựa đề mang tính mệnh lệnh, thúc giục nhưng cũng gợi người đọc mường tượng đến cảnh lâm ly bi thiết, cảnh lửa đôi chia lìa bên rìa sinh tử cận kề. Một khoảnh khắc mà mọi ý niệm chàng nàng đều phải lui về một cõi tâm mà như muốn cho lòng cao thượng và đức hy sinh giữa người với người lên ngôi. Nhưng, nhìn vậy mà hóa ra không phải vậy, càng lần giở chậm chậm về những trang cuối cùng, tâm hồn mong manh của tôi dần bị cảm hóa, bị chinh phục bởi những truyện tình đẹp mà buồn, bởi lòng bác ái cao cả vượt lên ái tình riêng tư của những con người vừa si tình, si cảm trần ai. Không chỉ vậy, sự đồng điệu về tư tưởng – cũng như phong cách viết, cũng làm tôi thấy khám phá biết bao trước sự kết hợp đầy ăn ý giữa những nhà văn chí cốt này.
Tình yêu, tôi biết nói gì khi nói về tình yêu? Đó là khoái cảm lâng lâng rung động khi lần đầu được gần gũi một người bạn khác giới. Là tình cảm được định nghĩa bằng một cái ôm thật chặt, một cái nắm tay trìu mến, hay một cái hôn đầu đầy ngọt ngào. Thế nhưng, tình cảm của tuổi trẻ lại như thế đấy, chỉ đơn giản là niềm sung sướng nhẹ nhàng nhoi lên khi biết mình không cô đơn trên đời này, biết rằng mình có đối có cặp. Nhưng đối với Nhật Linh và Khái Hưng, tình yêu có lẽ còn hơn cả như thế. Tình, không đơn giản chỉ đến được với nhau, mà tình còn phải vì cái gì đó, phải hướng đến cái gì đó, cho nhau và vì nhau.
Truyện ngắn đầu tiên, và cũng là truyện thể hiện rõ ràng tư tưởng đó nhất là “Anh Phải Sống”. Truyện kể về người bạn Nam Chân và Tổng Bình, trong một lần lên Yên Phú mua hoa, vô tình lướt vào mắt xanh của cô gái hàng hoa tình cờ. Tưởng rằng tình mình rồi sẽ nở hoa, nhưng ai ngờ đâu tình huynh đệ, hai người đồng bọn vì sự tương tư nhợt nhạt từ lần đó đã quyết chí không quay lại chọn xưa nữa, quyết không phũ tình anh em chí cốt. Truyện rất ngắn nhưng ý vị lại sâu xa. Vậy là, sau khi dẫn dắt bạn đọc đi xuyên khắp khu rừng của những mối tình tuyệt vời, hai nhà văn của chúng ta đã dựng chân dựng góc dạo nọ, dựng như để ôn lại cuộc trùng phùng của ba huynh đệ từ nghìn năm cũ, và cũng là để nhắc nhở nhau phải tu thân tiết dục, tránh xa nữ sắc. Sau cùng, tình bạn vẫn là tất cả, còn tình yêu tình ái dù gì cũng chỉ như cái ký niệm của một thời làm nghế cảm bút, làm nghệ phân phát thứ văn chương phong tình và diễm lệ.
Có lẽ, hiếm thấy nhà văn nào lại có sự tương đồng ý hợp bạn bền đến vậy như Khái Hưng và Nhật Linh, cả về sự nghiệp lẫn cuộc đời. Hy vọng rằng, rồi mai đây nền văn học sẽ được chứng kiến thêm nhiều những cặp nhân vật xứng danh như vậy nữa.
REVIEW “ANH PHẢI SỐNG” – Khái Hưng & Nhật Linh
Kết Luận
Tổng thể, tác phẩm “Anh Phải Sống” không chỉ là một tác phẩm độc đáo trong thể loại truyện ngắn mà còn mang trong mình những triết lý sống sâu sắc. Qua những câu chuyện tình đẹp nhưng đầy nghịch lý, Khái Hưng và Nhật Linh muốn gửi gắm đến độc giả thông điệp về tình yêu và tình bạn, và cách mà chúng ta nên sống để xứng đáng với tình yêu và tình bạn đó.
Hãy khám phá thế giới của “Anh Phải Sống” để hiểu rõ hơn về con người và những khát vọng chung trong cuộc sống này.
